Het verhaal van de Kwaakbrug
In het jaar 1438 lag er een paar honderd meter noordelijk van de huidige brug al een houten bruggetje over het riviertje de Mare. Dit bruggetje was een zogenaamde Kwakel, een hoge brug waar schuiten relatief gemakkelijk onderdoor konden varen. Enkele namen in de buurt herinneren nog aan deze brug, namelijk de Kwaaklaan en het buurtje de Kwaak aan de oostzijde van de huidige Haarlemmertrekvaart. De naam van de Kwaakbrug stamt ook deze tijd.
In 1657 besloten Leiden en Haarlem een trekvaart aan te leggen. De Mare werd uitgegraven tot de huidige Haarlemmertrekvaart. Er werd een nieuwe brug gebouwd waar de paarden van de trekschuiten konden oversteken naar de andere oever. Deze brug werd in 1782 vervangen en voorzien van gemetselde landhoofden, vleugelwanden en een middenpijler. De oudste delen van de huidige brug stammen uit deze tijd. Het jaartal is nog altijd te zien in de natuurstenen blokken van het landhoofd ( het steunpunt van de brug op de oever) aan de oostkant.
Problemen
In 2007 ontstonden er twijfels over de stabiliteit van de brug, de gemetselde landhoofden dreigden te verzakken. Als noodoplossing is er een ijzeren damwand aangebracht aan de westkant van de brug. Na onderzoek is in 2010 besloten om de Kwaakbrug af te sluiten voor gemotoriseerd vervoer.
Sindsdien hebben verschillende betrokkenen en organisaties zoals de Historische Vereniging Oegstgeest en de monumentencommissie zich ingezet voor het behoud van de Kwaakbrug. Zij hebben gepleit voor de status van gemeentelijk monument om deze historische brug te kunnen bewaren voor toekomstige generaties.
De Kwaakbrug als gemeentelijk monument
Zo kwam de Kwaakbrug uiteindelijk terecht in de Erfgoednota van Oegstgeest, die dit jaar werd vastgesteld. Het erfgoedbeleid van de gemeente gaat uit van behoud door bescherming, benutting en beleving van het erfgoed van Oegstgeest. Hierin werd de Kwaakbrug expliciet genoemd als een potentieel gemeentelijk monument. Het college van burgemeester en wethouders heeft nu besloten deze status definitief te maken. Door de Kwaakbrug te beschermen als gemeentelijk monument blijven dit erfgoed van Oegstgeest behouden. Belanghebbenden kunnen nog op de aanwijzing reageren. Naar verwachting is de aanwijzing van de Kwaakbrug als gemeentelijk monument aan het eind van dit jaar onherroepelijk. Hierna wordt de Kwaakbrug ingeschreven in het erfgoedregister van Oegstgeest.
Andere potentiële nieuwe monumenten
Het college is ook voornemens om een aantal panden op Endegeest aan te wijzen als gemeentelijk monument. Deze panden laten de historie zien van de psychiatrische zorg op het landgoed Endegeest. Het gaat om het recreatiegebouw, weidepaviljoen, het mortuariumgebouw, de gymnastiekzaal en het trafohuisje. Zakelijk gerechtigden hebben de gelegenheid om op dit voornemen te reageren. Naar verwachting zal het college de monumenten eind dit jaar definitief aanwijzen.