Veelgestelde vragen

Het eventueel amoveren (of verwijderen) van de hoogspanningsmasten en -kabels uit het landschap geven een substantiële verbetering van de leefomgeving voor alle inwoners van de wijken Haaswijk/Morsebel en Poelgeest. In het vrijgekomen tracé kan een gevarieerder landschap worden aangelegd dat biodivers en klimaatadaptief is.

Het ondergronds brengen van de hoogspanningskabels is sinds 2015 onderwerp van gesprek voor de gemeente. Vanwege de hoge kosten was het destijds niet haalbaar voor de gemeente. Een wetswijziging in 2019 (artikel 22A van de Elektriciteitswet) regelt echter dat een gemeente als Oegstgeest (<30.000 inwoners) nog maar maximaal 15% van de kosten hiervoor hoeft te betalen. TenneT betaalt de resterende 85%. Dit zorgt ervoor dat verkabelen voor ons, als relatief kleine gemeente, ook haalbaar kan zijn en het verder onderzoeken hiervan relevant maakt.

Op dit moment werkt TenneT in opdracht van de gemeente aan de uitwerking van een zogenaamd ‘Basisontwerp’. Dit ontwerp gaat de gemeente meer duidelijkheid geven over alle technische en specifieke eisen van de verkabeling en de kosten (10% nauwkeurig). Eerder, in 2019, werd al een Haalbaarheidsstudie door TenneT opgeleverd.

Een ambtelijk projectteam werkt tegelijkertijd aan een business case waar onder andere de financiële haalbaarheid, ontwikkellocaties, participatie en communicatie van dit project worden uitgewerkt.

In een Basisontwerp worden er bureaustudies uitgevoerd en het definitieve tracé van de ondergrondse kabels verder in detail uitgewerkt, inclusief begroting en planning. Een Basisontwerp omvat verder de volgende deskstudies: archeologisch onderzoek, ecologisch onderzoek, NGE onderzoek (Niet Gesprongen Explosieven), vooronderzoek bodem en een bomeninventarisatie.

Bij hoogspanningsverbindingen is sprake van elektrische en magnetische velden. Een elektrisch veld wordt geproduceerd door een niet-bewegende elektrische lading. Een magnetisch veld wordt geproduceerd door de beweging van elektrische ladingen, ook wel de elektrische stroom. Beide velden zijn zo sterk met elkaar verbonden, dat men vaak spreekt over 'het elektromagnetisch veld'.

Bij ondergrondse hoogspanningskabels spelen elektrische velden geen rol. Door de beschermingsmantel om de kabel en de aarde erboven wordt het elektrisch veld volledig afgeschermd. Magnetische velden laten zich helaas niet afschermen. Ondergrondse kabels hebben recht boven de kabel op 1 meter boven de grond meestal een hoger magnetisch veld dan bovengrondse hoogspanningslijnen recht onder de lijn op diezelfde hoogte, maar deze waarde neemt af naarmate de afstand tot de verbinding toeneemt. Dit gebeurt bij ondergrondse kabels sneller dan bij bovengrondse lijnen.

TenneT hanteert bij de aanleg van een nieuwe kabel en een nieuw opstijgpunt en station het criterium 'afstand bewaren tot bebouwde omgeving' als één van de criteria voor de tracé-/locatiekeuze.”
Voor bovengrondse hoogspanningsverbindingen is het voorzorgsbeleid (2005) van de Rijksoverheid van toepassing. De overheid onderzoekt momenteel of en hoe dit voorzorgsbeleid verbreed zou kunnen worden naar onder meer ondergrondse kabels. Het is niet bekend wanneer hierover een besluit volgt.

Voor volledige en onafhankelijke informatie over dit onderwerp kunt u onder andere terecht op de website Kennisplatform Elektromagnetische Velden.

Met een combinatie van grotendeels boren kunnen de hoogspanningskabels in Oegstgeest ondergronds worden gebracht. Op enkele plaatsen is een open ontgraving nodig om de geboorde kabels aan elkaar te koppelen. Ook op de plek van de boorinstallatie is sprake van overlast door werkzaamheden en open ontgraving. TenneT brengt na afloop van de werkzaamheden het desbetreffende gebied in oude staat terug.

De financiering van het verkabelingstraject zal uit de opbrengsten van woningbouw moeten komen. Onderdeel van het project is ook om het gebied na verkabeling te verbeteren. Hierbij wordt onder meer onderzocht hoe de hoogspanningszone aangewend kan worden voor waterretentie en het toevoegen van meer biodiversiteit. Uitgangspunt daarbij is het beleidsplan Groen en Water van de gemeente. De landschappelijke verbetering zal ook gefinancierd worden uit de woningbouwopbrengsten en eventuele subsidies.

Dat is het deel van de grond waar de hoogspanningskabels ondergronds liggen en die voor TenneT beschikbaar moet zijn in geval van storing. In de huidige situatie in Oegstgeest is de zakelijk rechtstrook ongeveer 60 meter breed, bij ondergrondse kabels is deze strook nog maar 17 meter. Deze zakelijk rechtstrook wordt altijd in het bestemmingsplan geregeld.

Dit kan inderdaad, maar wel onder bepaalde voorwaarden. Ook bij ondergronds gaan van de kabels hebben we namelijk nog altijd te maken met een zakelijk rechtstrook. TenneT heeft speciale richtlijnen over het type bomen en struiken (niet-diepwortelend) die op de zakelijk rechtstrook mogen worden geplant.

Het Basisontwerp van TenneT moet meer zekerheid verschaffen over de daadwerkelijke kosten voor de verkabeling in Oegstgeest, daarover verwacht de gemeente medio 2023 uitsluitsel.

Ter indicatie: in de Elektriciteitswet is een maximale bijdrage voor gemeentes van € 975.000 (te indexeren bedrag - prijspeil 2019) per kilometer verkabeling vastgelegd. Dit bedrag kan uiteraard lager uitvallen in het Basisontwerp. Het tracé van Oegstgeest is 3,1 km lang.

Uitgangspunt voor de gemeente is altijd geweest dat verkabeling kostenneutraal moet plaatsvinden. Dit wordt uit woningbouwopbrengsten gefinancierd op gemeentelijke gronden aan het tracé.

De gemeente acht vier locaties kansrijk voor het toevoegen van woningbouw aan het hoogspanningstrace:

1. Eli Heimanshof
2. Heemlandterras
3. Hendrik Jesselaan
4. Gerrit Rietveldlaan

De eerste globale onderzoeksresultaten tonen aan dat over de vier locaties verdeeld circa 200 woningen kunnen worden toegevoegd.

Het toevoegen van bebouwing in het vrij te spelen hoogspanningstracé luistert zeer nauw. Op de ondergrondse kabels wordt namelijk een zakelijke rechtstrook gevestigd van 17 meter waarop in principe niet mag worden gebouwd. Daarbij dient ook rekening gehouden te worden met eventuele nieuwe regelgeving ten aanzien van (veiligheids-)afstanden van de ondergrondse kabels tot kindgevoelige locaties. Dit beperkt de mogelijkheden aanzienlijk.

Het type woningen dat eventueel wordt toegevoegd aan het gebied is afhankelijk van het (toekomstig) volkshuisvestingsbeleid (Woonvisie). Hierbij wordt rekening gehouden met diverse scenario’s.

Het is de planning dat TenneT eind mei 2023 haar Basisontwerp oplevert. Dit onderzoek wordt samen met een uitgewerkte business case ter bekostiging van de verkabeling en de groenstructuur voorgelegd aan de raad ter besluitvorming. Dit staat in principe gepland voor het najaar van 2023.

Indien de gemeenteraad positief besluit ten aanzien van de verkabeling, is de volgende stap in het proces het laten opstellen van een detailontwerp en het aangaan van een realisatieovereenkomst met TenneT. TenneT heeft daarbij aangegeven dat vanwege de enorme hoeveelheid werk die op haar afkomt ten aanzien van de energietransitie, zij prioriteiten moet stellen in de projecten die zij kan opstarten. Wanneer precies met werkzaamheden wordt begonnen, is dan ook vooralsnog niet te zeggen.

Het is de planning begin 2023 de participatie van dit project ten aanzien van de landschappelijke scenario’s voort te zetten. Hiervoor worden bijeenkomsten georganiseerd waar aanwonenden Haaswijk/Morsebel en Poelgeest voor uit worden uitgenodigd.

Uiteraard kunt u ook altijd inspreken bij een raadsvergadering of een bericht zenden aan raadsleden. U kunt hierover contact opnemen met de griffie van de gemeenteraad via griffie@oegstgeest.nl.

Op de projectpagina Verkabelen op de website van de gemeente vindt u meer informatie over dit project. Ook kunt u zich hier aanmelden voor de nieuwsbrief.

Deze 'Veelgestelde vragen' heeft een dynamisch karakter en wordt regelmatig ge-up-date door het projectteam.  Mist u een vraag en antwoord? Geeft u dit vooral door via griffie@oegstgeest.nl, dan kunnen wij hiermee de veel gestelde vragen aanvullen.